18+

Treść tylko dla pełnoletnich

Kolejna strona może zawierać treści nieodpowiednie dla osób niepełnoletnich. Jeśli chcesz do niej dotrzeć, wybierz niżej odpowiedni przycisk!

Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Matura 2014: WOS na poziomie podstawowym i rozszerzonym [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]

KS, AB
Matura 2014 WOS  - poziom podstawowy i rozszerzony
Matura 2014 WOS - poziom podstawowy i rozszerzony Katarzyna Fertsch
Matura 2014 WOS. Egzamin na poziomie podstawowym i rozszerzonym odbył się w piątek. Publikujemy arkusze CKE i odpowiedzi. Na rozwiązanie testu na poziomie podstawowym maturzyści mieli 120 minut, a na poziomie rozszerzonym - 180 minut.

Matura 2014: WOS - poziom rozszerzony [ARKUSZE i ODPOWIEDZI]

MATURA 2014 WOS - PODSTAWA - PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI

POZIOM ROZSZERZONY ZNAJDZIESZ TUTAJ:

Matura 2014 WOS na poziomie rozszerzonym trwa 180 minut. Arkusz egzaminacyjny składać się będzie z trzech części:

  • część pierwsza polega na rozwiązaniu testu sprawdzającego wiedzę przedmiotową,
  • część druga polega na sprawdzeniu umiejętności pracy z materiałem źródłowym. Zdający udziela odpowiedzi na pytania do zamieszczonych w arkuszu różnych źródeł informacji (źródła pisane, ikonograficzne, statystyczne, kartograficzne),
  • część trzecia polega na napisaniu tekstu własnego. Zdający po zakończeniu pracy z materiałem źródłowym pisze własny spójny tekst, w którym wykorzystuje wnioski z analizy źródeł związanych z wybranym tematem.

MATURA 2014 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE - PODSTAWA - PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI

ZADANIE 1
Do każdego opisu przyporządkuj właściwą nazwę postawy. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: altruizm, internalizacja, ksenofobia, nonkonformizm.

A. Postawa charakteryzująca się nieuleganiem wpływom grupy,krytycyzmem wobec norm grupowych. nonkonformizm
B. Postawa charakteryzująca się niechętnym, wrogim stosunkiem do cudzoziemców. ksenofobia
C. Postawa wyrażająca się gotowością niesienia pomocy innym ludziom. altruizm

ZADANIE 2
Do każdego opisu przyporządkuj właściwą nazwę rodziny zgodną z podanym kryterium. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: monogamiczna, matrylinearna, patrylinearna, partnerska, poliandryczna.

dziedziczenie A. Rodzina, w której dziedziczenie nazwiska i majątku występuje wyłącznie w linii męskiej. patrylinearna
relacje interpersonalne B. Rodzina, w której decyzje podejmowane są wspólnie przez małżonków. partnerska
małżeństwo C. Rodzina oparta na małżeństwie, zawartym przez dwie osoby. monogamiczna

ZADANIE 3
Na podstawie wykresu rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które – fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.

A. W 2012 roku w stosunku do roku 1992 odsetek badanych dobrze oceniających swoje warunki materialne wzrósł o 34%. PRAWDA
B. Na wykresie ukazano odpowiedzi wszystkich respondentów badanych w 1992 roku. FAŁSZ
C. Odsetek ocen negatywnych sytuacji materialnej własnego gospodarstwa domowego spadł w latach 1992–2012 o ponad 40%. FAŁSZ

ZADANIE 4
Na podstawie tekstu źródłowego podaj cztery różnice między narodem a społeczeństwem.

Społeczeństwo nie budzi emocji. Z narodem wiążą się niezwykle silne uczucia. Dla narodu ludzie oddają własne życie i w imię narodu odbierają je innym. Naród jest wartością autoteliczną. Społeczeństwo ma wartość instrumentalną, jako forma organizacji życia zbiorowego w obrębie jakiegoś terytorium [...].
W realnej rzeczywistości zakresy zbiorowości określanej mianem społeczeństwa i mianem narodu zazwyczaj krzyżują się. Społeczeństwa są najczęściej złożone z członków różnych narodów i grup etnicznych, a członkowie jednego narodu wchodzą w skład różnych społeczeństw. Społeczeństwo jest wielorako zróżnicowaną i często rozdzieraną konfliktami całością. Nie tylko konfliktami o podłożu ekonomicznym, ale również narodowościowymi. Naród jest postrzegany jako jednolita całość, jako wspólnota, której wszyscy członkowie są braćmi bez względu na to, pod jaką szerokością geograficzną żyją i czym się zajmują; także jako całość jednorodna etnicznie [...]. Niemniej pojęcie narodu jest ściśle związane z pojęciem etniczności i zbiorowości etnicznej, określanej najczęściej mianem grupy etnicznej, chociaż nie spełnia ona wszystkich kryteriów grupy w ścisłym, socjologicznym rozumieniu.
Źródło: B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 240–241.

przykładowa odpowiedź:
1. Z narodem wiążą nas silne uczucie, ze społeczeństwem nie.
2. Społeczeństwo może składać się z różnych narodowości i grup etniczych.
3. Naród to wartość autoteliczna. A społeczeństwo może być formą organizacji życia zbiorowego w obrębie jakiegoś terytorium.
4. Naród jest całością - wspólnotą, a społeczeństwo może być podzielone na rózne części (np. róznych członków grup etnicznych, żyjących na tym samym terytorium)

ZADANIE 5
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Od spisu w 2002 roku liczba ludności Polski wzrosła o 271 tys. Obecnie jest nas 38,5 mln, ale z wyliczeń demografów wynika, że była to ostatnia dekada z przyrostem ludności. Teraz będzie nas już tylko coraz mniej i za pół wieku liczba mieszkańców Polski spadnie do 32,6 mln. Nowy spis powszechny wykazał, że ok. 1,94 mln Polaków przebywało za granicą powyżej 3 miesięcy, a 2/3 z nich pozostawało tam już 12 miesięcy i dłużej. W Polsce jest już 107 kobiet na 100 mężczyzn. Spada też dzietność kobiet. Badania GUS dotyczące przynależności narodowo-etnicznej wykazały, że jesteśmy krajem, w którym dominuje jednorodna polska tożsamość narodowa (91,56%). Najliczniej deklarowaną inną tożsamością była tożsamość śląska – 809 tys., kaszubska – 212 tys. i niemiecka – 109 tys.
Na podstawie: „Polityka” 2012, nr 13.

A. Podaj nazwę wymienionej w tekście grupy posługującej się językiem regionalnym w rozumieniu prawodawstwa Rzeczypospolitej Polskiej. kaszubska

B. Podkreśl dwie przyczyny spadku tempa wzrostu liczby ludności Polski.
1. Deklarowanie innej niż polska identyfikacji narodowo-etnicznej.
2. Wzrost liczby kobiet w stosunku do liczby mężczyzn.
3. Emigracja zarobkowa Polaków.
4. Spadek dzietności kobiet.
5. Prognozy demografów.

ZADANIE 6
Na podstawie wykresu porównaj zdanie respondentów na temat postulowanego wpływu społeczeństwa na rządzenie krajem z poczuciem rzeczywistej sytuacji w ich państwie. W odpowiedzi wykorzystaj dane liczbowe.

przykładowa odpowiedź:
Większość badanych uważa, że nasz kraj powinien być rządzony zgodnie z wolą społeczeństwa. Prawie połowa respondentów jest zdania, Polska jest rządzona tak, jak chce tego społeczeństwo.

ZADANIE 7
Podaj nazwę ideologii, której założenia przedstawiono w tekście źródłowym, oraz imię i nazwisko jej współtwórcy. Odpowiedzi wybierz spośród podanych.

Nazwy ideologii: komunizm, konserwatyzm, liberalizm, socjaldemokracja.
Współtwórcy powyższych ideologii: Eduard Bernstein, Edmund Burke, John Locke, Karol Marks.
Założenia:

  • dążenie do zachowania istniejącego stanu rzeczy, rozumianego jako ład i porządek;
  • postrzeganie społeczeństwa jako organizmu składającego się z wielu części współpracujących ze sobą dla osiągnięcia celu;
  • przywiązanie do idei silnej władzy opartej na praworządności i przestrzeganiu praw obywateli;
  • antyegalitaryzm.

A. Nazwa tej ideologii: konserwatyzm
B. Współtwórca tej ideologii: Edmund Burke

ZADANIE 8
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Jest to forma uczestnictwa w procesie legislacji. Polega ona na uprawnieniu określonej prawnie liczby obywateli do wszczęcia postępowania ustawodawczego.
Na podstawie: B. Banaszak, A. Preisner, Wprowadzenie do prawa konstytucyjnego, Wrocław 1992, s. 137-138.

A. Podaj nazwę opisanej powyżej formy demokracji bezpośredniej. inicjatywa ustawodawcza
B. Podaj minimalną liczbę obywateli uprawnionych do realizacji opisanej powyżej formy demokracji bezpośredniej w Rzeczypospolitej Polskiej. 100 tysięcy

ZADANIE 9
Na podstawie wykresów rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które - fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.

A. Zarówno w 2001, jak i w 2011 roku ponad połowa respondentów uważała, że partie wypełniają postulaty i żądania wyborców. FAŁSZ
B. W 2011 roku odsetek respondentów, którzy uważają, że partie starają się załatwiać sprawy zwykłych ludzi, spadł w porównaniu z 2001 rokiem o ponad 9%. FAŁSZ
C. W 2001 roku co czwarty respondent zgadzał się ze stwierdzeniem, że partie polityczne proponują rozwiązania ważnych problemów kraju. FAŁSZ

ZADANIE 10
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Wyniki wyborów do Sejmu RP w 2011 roku
W niedzielnych wyborach parlamentarnych PO otrzymała 39,18 procent głosów, PiS – 29,89, RP – 10,02, PSL – 8,36, SLD – 8,24, PJN – 2,19, Nowa Prawica Janusza Korwin-Mikkego – 1,06, Polska Partia Pracy – 0,79, Prawica – 0,24 a MN – 0,19.
Na podstawie: pkw.gov.pl

A. Podaj nazwę zasady wyborczej, która wyróżnia wybory do Sejmu RP spośród innych wyborów centralnych organów państwa.
zasada proporcjonalności
B. Podaj wartość procentową progu wyborczego, który w Polsce umożliwia koalicjom partyjnym wprowadzenie ich przedstawicieli do Sejmu RP. 8 procent
C. Podaj pełne nazwy partii politycznych lub komitetów wyborczych, które otrzymały mandaty w Sejmie RP w wyniku wyborów 2011 roku.

MN - Mniejszość Niemiecka
PO - Platforma Polityczna
PSL - Polskie Stronnictwo Ludowe
PiS - Prawo i Sprawiedliwość
PJN - Polska Jest Najważniejsza
RP - Ruch Palikota
SLD - Sojusz Lewicy Demokratycznej

ZADANIE 11
Na podstawie fragmentów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej do każdej podanej zasady przyporządkuj numer artykułu, w którym została ona zawarta.

Art. 3. Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym.
Art. 4.1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Art. 10.1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

A. zasada praworządności - artykuł 7
B. zasada suwerenności narodu - artykuł 4.1
C. zasada unitarnej formy państwa - artykuł 3

ZADANIE 12
Podkreśl nazwę organu władzy, który nie może uczestniczyć w procedurze odwołania ministra w Rzeczypospolitej Polskiej.
A. Sejm RP
B. Senat RP
C. Prezydent RP
D. Prezes Rady Ministrów

ZADANIE 13
Do każdego naczelnego organu państwa przyporządkuj dwa numery, którymi oznaczono jego kompetencje konstytucyjne. Odpowiedzi wybierz spośród podanych:
1. nadawanie orderów i odznaczeń;
2. koordynacja i kontrola pracy organów administracji rządowej;
3. uchwalanie ustaw;
4. ochrona interesów Skarbu Państwa;
5. nadzór nad działalnością sądów powszechnych;
6. stosowanie prawa łaski;
7. powoływanie komisji śledczej.

PREZYDENT: 1, 7
SEJM: 3, 7
RADA MINISTRÓW: 2, 4

ZADANIE 14
Do każdej fotografii oraz informacji o polskim polityku dopisz jego imię i nazwisko.

1. Uczestnik obrad Okrągłego Stołu; w 1989 roku został Prezesem Rady Ministrów; przewodniczący Unii Demokratycznej i Unii
Wolności; odznaczony Orderem Orła Białego. TADEUSZ MAZOWIECKI
2. Uczestnik obrad Okrągłego Stołu; w 1991 roku został Prezesem Rady Ministrów; przewodniczący Ruchu dla Rzeczypospolitej i Ruchu Odbudowy Polski; odznaczony Orderem Orła Białego. JAN OLSZEWSKI

ZADANIE 15
Uzupełnij schemat - wpisz w odpowiedniej kolejności działania podejmowane w pierwszym kroku procedury powołania Rady Ministrów RP. Odpowiedzi wybierz spośród podanych:

1. Złożenie przez ustępującego Prezesa Rady Ministrów dymisji na pierwszym posiedzeniu nowowybranego Sejmu
2. desygnowanie Prezesa Rady Ministrów przez Prezydenta RP
3. Powołanie Rady Ministrów przez Prezydenta Rzeczypospolitej i odebranie przysięgi od jej członków
4. wygłoszenie exposé przez Prezesa Rady Ministrów
5. udzielenie przez Sejm wotum zaufania Radzie Ministrów bezwzględną większością głosów

ZADANIE 16
Na podstawie mapy administracyjnej Rzeczypospolitej Polskiej oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę. Do każdego podanego opisu dopisz nazwę właściwego województwa oraz numer, którym oznaczono je na mapie.

A. W skład tego województwa weszło w całości byłe województwo białostockie. Graniczy zarówno z krajem należącym do strefy Schengen, jak i z krajem nienależącym do UE. WOJEWÓDZTWO PODLASKIE, NUMER 2
B. W skład tego województwa weszło w całości byłe województwo wałbrzyskie. Graniczy z dwoma krajami należącymi do UE, a w jednym z nich środkiem płatniczym jest euro. WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE, NUMER 4
C. W skład tego województwa weszło w całości byłe województwo przemyskie. Graniczy zarówno z krajem należącym do strefy euro, jak i z krajem nienależącym do UE. WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE , NUMER 5

ZADANIE 17
Uzupełnij tabelę - wpisz w odpowiednie miejsca właściwe nazwy organów stanowiących i kolegialnych organów wykonawczych samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

A. powiat ziemski - RADA POWIATU, ZARZĄD POWIATU
B. województwo - SEJMIK WOJEWÓDZKI, ZARZAD WOJEWÓDZTWA

ZADANIE 18
Do każdej nazwy aktu prawnego przyporządkuj nazwę organu władzy, który go stanowi. Odpowiedzi wybierz spośród podanych: rada gminy, wojewoda, Rada Ministrów RP, Sejm RP.

A. Ustawa [...] o samorządzie gminnym. SEJM RP
B. Rozporządzenie [...] w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 r. RADA MINISTRÓW
C. Uchwała [...] w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości. RADA GMINY

ZADANIE 19
Uzupełnij brakujące informacje dotyczące procesu ustawodawczego w Polsce.

Konstytucyjne organy władzy uczestniczące obowiązkowo w każdym procesie ustawodawczym: Sejm i Senat

ZADANIE 20
Podkreśl poprawne dokończenie zdania.

Zasada instancyjności w polskim wymiarze sprawiedliwości oznacza, że
A. każda sprawa musi być rozpatrywana w sądach dwóch instancji.
B. wyrok sądu pierwszej instancji musi uzyskać akceptację sądu drugiej instancji.
C. istnieje możliwość odwołania się od orzeczenia sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji.
D. działalność prawodawcza sądów pierwszej instancji podlega kontroli sądów drugiej instancji.

ZADANIE 21
Na podstawie fragmentu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Art. 180. 1. Sędziowie są nieusuwalni.
2. Złożenie sędziego z urzędu, zawieszenie w urzędowaniu, przeniesienie do innej siedziby lub na inne stanowisko wbrew jego woli może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko w przypadkach określonych w ustawie.
Art. 181. Sędzia nie może być, bez uprzedniej zgody sądu określonego w ustawie, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się prezesa właściwego miejscowego sądu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

A. Podaj nazwę przywileju sędziowskiego wynikającego z art. 181. IMMUNITET SĘDZIOWSKI

B. Wybierz dwa zadania prawdziwe – wpisz w tabeli obok każdego z nich znak „X”.

1. Nieusuwalność sędziowska jest jednym z warunków gwarantujących sędziom swobodę orzekania, zgodnie z własnym sumieniem i literą prawa. PRAWDA
2. Nieusuwalność sędziowska oznacza m.in. zakaz przynależności do jakiejkolwiek partii politycznej oraz zakaz dodatkowego zatrudnienia. PRAWDA
3. Gwarancja nieprzenoszalności sędziów wynika z przywileju nieusuwalności sędziów w celu ochrony.
4. Nieusuwalność sędziowska uniemożliwia organom ścigania zatrzymanie i aresztowanie sędziego.

ZADANIE 22
Rozstrzygnij, które zdania dotyczące postępowania procesowego w Polsce są prawdziwe, a które – fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio prawda lub fałsz.

A. W procesie karnym stronami są podejrzany i oskarżyciel. PRAWDA
B. Powód to osoba, która wnosi pozew do sądu. PRAWDA
C. Oskarżony musi przed sądem dowieść swojej niewinności. FAŁSZ

ZADANIE 23
Rozpoznaj osoby znane z działalności na rzecz rozwoju praw człowieka i nagrodzone za tę działalność Pokojową Nagrodą Nobla – podpisz fotografie.

A. Zwierzchnik buddyzmu tybetańskiego; od 1959 roku przebywający na uchodźstwie. DALAJ LAMA
B. Założycielka zgromadzenia Misjonarek Miłości; błogosławiona Kościoła katolickiego. MATKA TERESA Z KALKUTY
C. Pastor walczący o zniesienie dyskryminacji rasowej w USA; zamordowany przez przeciwników. MARTIN LUTHER KING

ZADANIE 24
Do każdego opisu kompetencji dopisz nazwę organu Organizacji Narodów Zjednoczonych.

A. Organ plenarny ONZ złożony z przedstawicieli państw członkowskich, którego rola bywa określana jako stworzenie najszerszego forum wymiany poglądów. ZGROMADZENIE OGÓLNE
B. Organ, którego stałymi członkami są: USA, Wielka Brytania, Francja, Rosja i Chiny. Jest odpowiedzialny za prowadzenie
operacji pokojowych pod auspicjami ONZ. RADA BEZPIECZEŃSTWA
C. Organ, którego jednym z zadań jest współpraca z organizacjami wyspecjalizowanymi ONZ. Zajmuje się m.in. sprawami
sprawami ekonomicznymi, kulturalnymi i prawami człowieka. RADA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA

ZADANIE 25
Wydarzenie chronologicznie pierwsze zaznacz w tabeli literą P, a wydarzenie chronologicznie ostatnie – literą O.
A. Ratyfikacja traktatu lizbońskiego przez Polskę. PIERWSZE WYDARZENIE
B. Podpisanie traktatu akcesyjnego przez Polskę. OSTATNIE WYDARZENIE
C. Przystąpienie Polski do strefy Schengen.
D. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej.

ZADANIE 26
Na podstawie wykresu i tekstu źródłowego wykonaj polecenia.

Polską wizję zjednoczonej Europy można scharakteryzować za pomocą trzech haseł: konkurencyjność, solidarność, otwartość.
Istotne jest dążenie do głębszej integracji europejskiej - zarówno gospodarczej, jak i politycznej. Należy także wzmocnić instytucje europejskie, aby mogły skutecznie realizować powierzane im zadania. W koncepcji docelowej pożądane jest, aby Unia Europejska przybrała postać unii politycznej. Nie należy tej wizji traktować jako superpaństwa eliminującego gospodarcze czy tożsamościowe interesy poszczególnych państw członkowskich.
Istnieje konieczność poprawy funkcjonowania strefy euro. Ze względu na potencjalne szkody dla całego projektu integracji europejskiej kluczowe jest stworzenie takiej architektury współpracy, w tym zarządzania gospodarczego, aby nie nastąpiło pogłębienie podziału między państwami strefy euro oraz spoza niej. Akcesja Polski do strefy euro będzie mogła nastąpić dopiero wtedy, gdy warunki w niej panujące się ustabilizują, a Polska będzie na to przygotowana pod względem makroekonomicznym i prawnym.
Na podstawie: Priorytety polskiej polityki zagranicznej 2012-2016, www.msz.gov.pl

A. Rozstrzygnij, czy deklaracje większości respondentów są zgodne z kierunkiem rozwoju Unii Europejskiej przedstawionym w dokumencie. Odpowiedź uzasadnij.

przykładowa odpowiedź:
Deklaracje większości respondentów są zgodne z kierunkiem rozwoju Unii Europejskiej. Ponad 40 procent badanych uważa, że kontynent powinien jeszcze bardziej się zjednoczyć.
Cytat: "Istotne jest dążenie do głębszej integracji europejskiej - zarówno gospodarczej, jak i politycznej. Należy także wzmocnić instytucje europejskie (...). pożądane jest, aby Unia Europejska przybrała postać unii politycznej".

B. Wymień warunki przystąpienia Polski do strefy euro przedstawione w dokumencie.

przykładowa odpowiedź:
stabilizacja warunków ekonomicznych i politycznych w strefie
odpowiednie przygotowanie Polski pod względem mekonomicznym i prawnym

ZADANIE 27
Na podstawie mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

1. Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, które podpisały traktat powołujący do życia Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.
A. 1, 5
B. 6, 9
C. 3, 8
D. 2, 10
2. Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, które przystąpiły do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku.
A. 6, 7
B. 3, 9
C. 4, 5
D. 1, 8
3. Podkreśl odpowiedź zawierającą numery wskazujące na mapie państwa, na terenie których znajdują się siedziby Parlamentu Europejskiego.
A. 2, 7
B. 3, 7
C. 1, 3
D. 1, 10

ZADANIE 28
Na podstawie tekstu źródłowego wymień trzy elementy charakteryzujące specyfikę współczesnych konfliktów zbrojnych.

Współczesne konflikty zbrojne w większości wypadków nie są toczone przez państwa, lecz [przez] społeczności szukające samoidentyfikacji wzdłuż linii wyznaczanych przez czynniki etniczne, narodowe i religijne. W takiej rzeczywistości klasyczny podział na żołnierzy i cywilów traci na znaczeniu – każdy członek społeczności jest realnie lub potencjalnie żołnierzem. Podważa to ostateczne znaczenie i rolę prawa wojny – mundur przestał być wyznacznikiem czegokolwiek, na dobrą sprawę zniknął też z pola walki. Strategia „nowych wojen” w znacznym stopniu polega na uderzeniu i zniknięciu, wtopieniu się w cywilną sferę życia […]. Współczesne konflikty zbrojne toczą się najczęściej na obszarach z długoletnią „tradycją wojny”, gdzie umiejętność posługiwania się bronią stała się elementem kultury i niejednokrotnie jest trzecim etapem edukacji po nauce chodzenia i mówienia. Nierzadkie są również przypadki masowego wykorzystywania codziennych sprzętów do realizacji celów wojennych – przykładem może być maczeta w Rwandzie czy motyka w Kambodży.
Źródło: R. Łoś, J. Regina-Zacharski, Współczesne konflikty zbrojne, Warszawa 2010, s. 97–98.

przykładowa odpowiedź:
- konflikty zbrojne najczęściej toczą grupy etniczne lub małe społecznościm które szukają swojej tożsamości, na tle narodowym lub religijnym
- konflikty toczą się najczęściej na terytoriach naznaczonych walką, a kult wojny i władania bronią stał się elementem kultury i wychowania
- zaciera się granica pomiędzy cywilem a żołnierzem, to może podważać znaczenie i sens prowadzenia wojny

ZADANIE 29
Wybierz dwa zdania, w których zawarte są wyłącznie fakty. Wpisz w wyznaczone miejsca litery, którymi oznaczono te zdania.

A. Przestępcy idą z duchem czasu.
B. Coraz częściej odchodzą od "konwencjonalnych" metod i uznają, że lepiej i bezpieczniej obłowią się w sieci.
C. W ciągu ostatniego roku z cyberprzestępczością miał styczność co piąty Polak. FAKT
D. Każdy z nich stracił z tego powodu - napisano w raporcie opublikowanym przez firmę zajmującą się zabezpieczaniem pamięci komputerowych. FAKT
E. Przestępcy szukają nowych obszarów działalności, które mogą im przynieść duże zyski, a rozwój internetu takie możliwości stwarza.
F. Cyberprzestępstwa będą miały charakter coraz bardziej masowy.

ZADANIE 30
Na podstawie fragmentu aktu prawnego podaj dwie przyczyny opuszczania swojego kraju przez uchodźców.

W rozumieniu niniejszej Konwencji termin „uchodźca” stosuje się do osoby, która […] na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się[,] na skutek podobnych zdarzeń, poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania[...] nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa.
Źródło: Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r.

przykładowa odpowiedź:
Obawa przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych w kraju którego jest się obywatelem. Wyjazd do innego kraju móże osobom prześladowanym dać poszucie bezpieczeństwa.

ZADANIE 31
Na podstawie fragmentów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wykonaj polecenia.

Art. 56.1. Cudzoziemcy mogą korzystać z prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej na zasadach określonych w ustawie.
2. Cudzoziemcowi, który w Rzeczypospolitej poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może być przyznany status uchodźcy zgodnie z wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi.
Art. 79.1. Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub inny organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w konstytucji.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy praw określonych w art. 56.

A. Podaj warunek uzyskania statusu uchodźcy.
może być przyznany dla ochrony przed prześladowaniami zgodnie z umowami międzynarodowymi wiążącymi Rzeczpospolitą Polską umowami międzynarodowymi
B. Wskaż wyjątek od określenia „każdy” w przypadku skargi konstytucyjnej.
prawo do skargi do Trybunału Konstytucyjnego nie dotyczy prawa azylu w Rzeczypospolitej Polskiej

ZADANIE 32
Podkreśl poprawne dokończenie zdania.

Skrótowiec widoczny na ilustracji wskazuje na
A. Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci.
B. Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców.
C. Komitet Ekspertów ds. Prawnych Aspektów Azylu Terytorialnego, Uchodźców i Bezpaństwowców.
D. Agencję Narodów Zjednoczonych do spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim.

ZADANIE 33
Scharakteryzuj problem uchodźstwa w aspekcie politycznym, społeczno-kulturowym i ekonomicznym. Zaproponuj działania instytucji krajowych i unijnych mogące przyczynić się do integracji uchodźców ze społeczeństwami europejskimi. Odwołaj się
do materiałów źródłowych z zadań 30–32.

Matura 2014: WOS na poziomie podstawowym i rozszerzonym [ODPOWIEDZI, ARKUSZE]

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na poznan.naszemiasto.pl Nasze Miasto