Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Kopalnia miała spełnić marzenia Zenka Zająca o lepszym życiu. Zginął od kul zomowców

Anna Borowiak
Anna Borowiak
16 grudnia 2023 roku mija 42. rocznica pacyfikacji katowickiej kopalni "Wujek". Od milicyjnych kul zginęło tam dziewięciu górników, a kilkudziesięciu zostało rannych. Wśród zamordowanych był Wielkopolanin – Zenon Zając z Cegielska w gminie Rakoniewice.

Gdy zginął, miał 22 lata. Jego postać do dziś kojarzy się z wielką odwagą i marzeniami o lepszym życiu. Zenon urodził się 12 listopada 1959 roku w Wolsztynie, jako syn Heleny i Czesława. Był najmłodszym z rodzeństwa: miał dwie siostry (Maria, Zofia) i trzech braci (Alfons, Marian, Tadeusz). Mieszkał w niewielkiej wsi Cegielsko koło Rostarzewa, gdzie pomagał rodzinie w niedużym gospodarstwie. Według wspomnień najbliższych, był "radosnym, żywym" dzieckiem.

O możliwości pracy w kopalni na Śląsku dowiedział się z ulotki reklamowej pozostawionej przez w jego szkole w Rostarzewie. Pomimo tego, że brat Marian próbował odżegnać go od pomysłu wyjazdu do Katowic, zdecydował się na "lepsze życie" z dala od domu rodzinnego.

W roku 1975 Zenek przyjechał na Śląsk i rozpoczął naukę z górniczej szkole zawodowej, którą ukończył w roku 1977. Zenek Zając został zatrudniony w KWK Wujek od 3. stycznia 1978 roku. Pracował najpierw jako młodszy ślusarz, a następnie na sortowni. Od 2 listopada 1981 r. pracował na oddziale G VII. Mieszkał w Domu Górnika przy ulicy Załęskiej 49. Zanim wybuchł w Polsce stan wojenny zdążył zapisać się do wieczorowego technikum.

Po ogłoszeniu stanu wojennego, górnicy kopalni "Wujek" rozpoczęli strajk okupacyjny. Górnicy postawili swoje żądania: wypuścić wszystkich internowanych, znieść stan wojenny. W tym czasie kopalnię otoczyło wojsko i ZOMO, a górnicy rozpoczęli stawianie barykad. Po trzech dniach władze komunistyczne podjęły decyzję o pacyfikacji kopalni. Najpierw siły milicyjno-wojskowe użyły armatek wodnych, rozpędzając tłum kobiet z dziećmi, które próbowały nie dopuścić do pacyfikacji zakładu. Następnie czołgi rozbiły mur fabryczny, torując drogę szturmującym oddziałom ZOMO. Górnicy stawili im opór.

Kiedy zomowcy z plutonu specjalnego otworzyli ogień, zginęło na miejscu sześciu górników. Siódmy umarł kilka godzin później w szpitalu. Kolejnych dwóch po kilku tygodniach. Zenek zginął jako jeden z pierwszych.

Mama poleciła najstarszemu Marianowi, jechać do Katowic po ciało. U sołtysa załatwiła pozwolenie na wyjazd i pełnomocnictwa. Dołączyła telegram o śmierci syna. W stanie wojennym nie było mowy o poruszaniu się po kraju bez urzędowej przepustki. A urzędnicy w gminie węszyli jakiś podstęp, bo na telegramie nie było pieczątki kopalni. Sprawdzali w Katowicach, zanim wydali papier uprawniającą do wyjazdu. Ksiądz proboszcz Piotr Siebert w kościele parafialnym w Rostarzewie przyrzekł, że dzwony tak długo będą bić, póki nie wrócą z trumną. Nad grobem mówił do wiernych: „Chowamy Zenona Zająca, który zginął w wojnie polsko-jaruzelskiej i polecił napisać: „Non omnis moriar”, nie wszystek umrę.

Zenon Zając spoczywa na cmentarzu w Rostarzewie w sąsiedztwie dwóch topoli. Na marmurowym nagrobku pod jego imieniem i nazwiskiem wyryto słowa: "Górnik kopalni Wujek, zginął 16 grudnia 1981r." Chciał być górnikiem. Chciał lepszego losu dla siebie i swoich najbliższych. Niestety los okazał się okrutny i przerwał życie, które choć tak krótkie, dziś stało się symbolem bohaterskiej walki o polską wolność...

15 sierpnia 1990 r. został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami przez prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, a 7 grudnia 1992 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP Lecha Wałęsę. W 2015 r. pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.

od 7 lat
Wideo

Reklamy "na celebrytę" - Pismak przeciwko oszustom

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na grodzisk.naszemiasto.pl Nasze Miasto